نقش سگ در زندگی انسان

انسان در زندگی خود در امور مختلفی از سگ ها استفاده می‌کند. گله داری، شکار، بارکشی، محافظت، کمک به نیرو های پلیس، کمک به اشخاص نا توان، همراهی و همدلی و … نمونه ای از نقش های نژاد های مختلف سگ در زندگی انسان است. در مجموع سگ ها قدرت یادگیری بسیار بالایی دارند و با آموزش های اصولی و درست در زمینه های مختلف می‌توانند یاری دهنده انسان باشند.

فواید داشتن سگ:

– بهبود سلامت روح و روان

زندگی در کنار سگ ناخودآگاه باعث از بین رفتن استرس های روزانه و افزایش آرامش روحی و روانی انسان می‌شود. آمار نشان داده که نوازش کردن سگ باعث کاهش تعداد ضربان قلب و افزایش عمق تنفس می‌شود. ثابت شده است افرادی که سگ دارند در مقایسه با دیگر افراد اعتماد به نفس بالاتری دارند و نگهداری از یک سگ می‌تواند باعث بالا رفتن عزت نفس انسان شود.

– اثرات مثبت در تربیت بچه

سگ ها می‌توانند از زمان نوزادی در کنار بچه ها بزرگ شوند و به یک دوست و همدم برای آنها تبدیل شوند. از طرفی سگ ها در شرایط مختلف از بچه ها مراقبت می‌کنند. همیشه در قلب بچه ها جایی برای سگ ها وجود داشته و حتی در شرایط سخت خیلی از بچه ها درد و دل وغصه های خود را با حیوانشان در میان می‌گذارند و احساس آرامش می‌کنند.

– سگ های راهنما

در برخی از کشور ها با آموزش های جامع به سگ ها یاد می‌دهند چگونه مسیر درست را پیدا کنند، موانع را دور بزنند، مسیر های خطرناک را تشخیص دهند و … . این سگ ها که به سگهای راهنما مشهورند می‌توانند به افراد کم بینا و نابینا در مسیریابی کمک کنند.

– کمک رسانی به افراد مبتلا به فلجی

یکی از نقش های مهم سگ ها در زندگی انسان، کمک به افراد ناتوان و مبتلا به فلجی هر چهار دست و پا می‌باشد. این سگ ها آموزش دیده اند که در کار های روزانه مانند آوردن خوراک و انواع لوازم مانند کتاب، گوشی، کنترل و …، پیدا کردن لوازم، خاموش و روشن کردن چراغ و … به این قشر از انسان های کمک کنند.

– سگ برای افراد سالخورده

هرچه سن و سال افراد بالاتر رود، حال و حوصله انجام کار های متفرقه به تدریج کم می‌شود و میزان فعالیت در افراد مسن کاهش می‌یابد. افراد در سن و سال بالا کم کم دچار انواع بیماری ها و مشکلات می‌شوند و امید به زندگی را از دست می‌دهند. آمار نشان داده که سگ ها در این مرحله از زندگی می‌توانند به افزایش روحیه و بهبود روند درمان بیماری ها کمک فراوانی کنند. در اصل این حیوانات در این مرحله از زندگی به ایجاد خنده، هوشیاری، افزایش امید به زندگی و… کمک فراوانی می‌کنند.

– کمک به بیماران روانی

سگ ها نقش بسیار مثبتی روی افراد افسرده و یا حتی افراد متمایل به خودکشی دارند. خیلی از افراد پرخاشگر و عصبانی نیز با وجود این حیوانات به آرامش می‌رسند. سگ ها می‌توانند عامل دلخوشی و شادی برای این بیماران باشند.

– سگ های گله

بسیاری از سگ ها تربیت می‌شوند تا از گله در مقابل خطرات احتمالی محافظت کنند. گله ها همواره در معرض حمله حیوانات وحشی در چراگاه ها قرار می‌گیرند و چوپان به تنهایی قادر به محافظت از آنها نیست. اما سگ های گله که معمولاً در مقابل خطر حالت تهاجمی دارند، می‌توانند نقش مهمی در حفاظت از گله بازی کنند.

– سگ های پلیس

وظیفه سگ های پلیس اغلب جستجو مواد مخدر و مواد منفجره، پیدا کردن اشخاص گمشده و جنازه ها، پیدا کردن شواهد صحنه جرم و حمله به افراد هدف نیرو های پلیس می‌باشد. این سگ ها طی آموزش های مختلف و نسبتاً سخت با چندین نشانه کلامی و حرکت دست آشنایی پیدا می‌کنند. معروف ترین نژاد سگ های پلیس ژرمن شپرد می‌باشد.

– کاربرد سگ در زندان

آمار نشان داده که وجود حیوانات در زندان به آرامش و خونسردی زندانیان کمک می‌کند و خیلی از زندانیان که دچار بیماری های روانی بوده اند با وجود این حیوانات به آرامش رسیده اند.

نگهداری از سگ ها

همانطور که گفته شد سگ ها در زندگی انسان نقش بسیار زیادی دارند که مهمترین آن ایجاد آرامش و سرزندگی در افراد می‌باشد. اما بهتر است قبل از اقدام به خرید حیوان مورد نظرتان حتماً از نحوه نگهداری و رسیدگی به آن حیوان مطلع باشید. رسیدگی به سگ ها کار بسیار راحتی نیست و در صورتی که شما به سگتان توجه لازم را نداشته باشید، در مقابل سگتان نیز با شما ارتباط برقرار نمی‌کند.

اصلی ترین نکات در نگهداری از سگ ها:

– تغذیه سگ:

تعداد وعده های غذایی در سنین مختلف برای سگ ها بصورت زیر می‌باشد:

– توله های 8 تا 12 هفته ای: 4 وعده در روز

– توله های 3 تا 6 ماهه: 3 وعده در روز

– توله های 6 ماهه تا یک ساله: دو وعده در روز

– بعد از یک سالگی: 1 وعده در روز (برای سگ های بزرگ یا سگ هایی که مشکل نفخ دارند، بجای 1 وعده دو وعده کوچک)

تغذیه در سن های کم بسیار حائز اهمیت است. توله ها باید غذا های مناسب سن و نژاد خود را تغذیه کنند و دادن غذا‌های روزمره انسانی به آنها کار اشتباهی است، چراکه باعث به هم خوردن سطح ویتامین ها و مواد معدنی بدن شده و مشکلات استخوان و دندان را برای آنها به همراه دارد. همچنین باعث بد غذایی و چاقی مفرط در آنها می‌شود. در دسترس بودن آب تازه و تمیز برای توله ها واجب است و ظرف آب و غذای آنها باید مرتب تمیز شود.

در سگ های بالغ می‌توان از غذای خشک مرغوب جهت ایجاد رژیم غذایی متعادل استفاده کرد. همچنین استفاده از غذا‌های کنسروی در سگ های بزرگسال بلامانع است. دقت کنید که غذا های روزمره انسان مانند پنیر، تخم مرغ، میوه، سبزیجات و … نباید بیشتر از 10% غذای روزنه سگ را تشکیل دهد.

– ورزش:

سگ ها حیواناتی بازیگوش و پر جنب وجوش هستند و این یکی از خصلت های آنهاست. بنابراین ورزش برای سگ ها امری اساسی است، زیرا که باعث تحریک ذهن، سوزاندن کالری و سالم ماندن آنها می‌شود. البته نوع و میزان ورزش کردن به مشخصه هایی مانند سن، نژاد، جنسیت و سطح سلامتی سگ بستگی دارد. ورزش باعث می‌شود حوصله سگ ها سر نرود و رفتار های مخرب از خود نشان ندهند. از طرفی بازی و جنب و جوش بسیاری از نیاز های غریزی سگ ها مانند جویدن، انبار کردن، کندن و … را ارضا می‌کند.

– پناهگاه:

اگر سگ را درون خانه نگه می‌دارید بهتر است از یک قفس مخصوص یا یک تخت خواب مخصوص سگ ها به عنوان پناهگاه سگ استفاده کنید. اگر از پتو یا بالش برای سگتان استفاده می‌کنید حتماً از تمیز بودن آنها اطمینان حاصل کنید و مرتب آنها را بشویید.

اگر سگتان بیشتر اوقات را در بیرون از خانه سپری می‌کند، حتماً مکانی سایه دار برای سگتان ایجاد کنید و اطمینان حاصل کنید که آب خنک به اندازه کافی در اختیار داشته باشد.

در فصل سرد، حتماً سگ ها باید در محلی گرم، خشک و سرپوشیده نگهداری شوند.

– پیرایش:

یکی از مهمترین مسائل در نگهداری سگ ها، نظافت و اصلاح آنهاست. برس کشیدن موی سگ ها بطور مداوم باعث تمیز ماندن آنها و همچنین کاهش میزان ریزش مو می‌شود. نیازی به حمام کردن مداوم سگ ها نیست و بیشتر سگ ها ،اگر بطور مداوم خود را کثیف نکنن،تنها چند بار در سال به حمام کردن نیاز دارند.قبل از استحمام، مو‌ و کرک‌های سگ را شانه و یا قیچی کنید. در مرحله آب‌کشی نیز این کار را با دقت انجام دهید وگرنه در صورت باقی ماندن مقداری از صابون بر روی پوست، کثیفی به سرعت جذب پوست سگ می‌شود.

در فصول گرم مهم است که هر روز پوست سگ را بررسی کنید و مطمئن شوید نشانه هایی از کک، کنه و مشابه آنها دیده نمی‌شود. در صورت مشاهده موارد مشکوک در این زمینه حتماً با دامپزشک تماس حاصل فرمایید. یکی از راه های درمان بیماری ابتلا به کک و کنه، استفاده از شانه مخصوص از بین بردن کک است.

– حمل و نقل:

اگر می‌خواهید سگ خود را بغل کنید، یک دست را زیر سینه سگ قرار دهید و با دست دیگر پاهای سگ را از زیر بگیرید. به هیچ عنوان سعی نکنید با گرفتن گردن، دست ها و دم سگ آنها را از زمین بلند کنید. اگر جثه سگتان بزرگ است با یک دست زیر قفسه سینه را گرفته و با دست دیگر اندام های تحتانی را بگیرید.

– دارو ها و سموم:

از خود درمانی و مصرف هرگونه دارویی که توسط دامپزشک تجویز نشده خودداری کنید.

– عقیم سازی:

بهتر است تا سن 6 ماهگی با هماهنگی دامپزشک نسبت به عقیم کردن سگ خود اقدام کنید. این اقدام به حفظ سلامتی سگ و همچنین کنترل جمعیت آنها کمک می‌کند. (دقت کنید حتماً با هماهنگی دامپزشک)

– واکسن:

یکی از مهمترین مسائل مربوط به سگ ها، واکسیناسیون آنهاست. تعداد بیماری در سگ ها نسبتاً بالاست و این چهارپایان باید هر چند وقت یکبار نسبت به این بیماری ها واکسینه شوند. در زیر چند نمونه از واکسن های ضروری سگ ها را مشاهده می‌کنید:

1) واکسن پاروویروس (Parvovirus): پاروویروس نوعی بیماری عفونی است که باعث اسهال خونی و استفراغ سگ می‌شود.

2) واکسن دیستمپر (Distemper): دیستمپر نوعی بیماری ویروسی است که روی سیستم عصبی، ریه و روده ها اثر می‌گذارد.

3) واکسن هپاتیت/ادنوویروس (Hepatit/Adenovirus): هپاتیت نوعی بیماری عفونی است که روی کبد اثرات مخربی دارد.

4) واکسن هاری (Rabies): هاری نوعی بیماری ویروسی است که مغز و اعصاب نخاعی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

5) واکسن پاراآنفلوانزا (ParaInfluenza): پاراآنفلوانزا نوعی آنفلوانزا است که رگ های خونی را مورد حمله قرار می‌دهد و در حالت حاد باعث سرفه های خونی می‌شود.

در ادامه واکسن های غیر اصلی (غیر ضروری) را مشاهده می‌کنید:

1) لپتوسپیروز (Leptospirosis)

2) سرفه سگدانی (Kennel Cough)

3) لایم (Lyme)

4) بوردتلا (Bordetella)

5) کرونا (Coronavirus)

برنامه واکسیناسیون سگ

*DHPP: DistemperVirus+Hepatit (Adenovirus) +ParvoVirus+ParainfluenzaVirus

دقت کنید که جدول بالا یک راهنمای کلی است. ممکن است دامپزشک شما بطور کلی برنامه دیگری را جهت واکسیناسیون سگ ارائه دهد.

بیماری های رایج در سگ ها

شایع ترین بیماری ها در سگ ها اغلب بیماری های عفونی هستند و در بیشتر مواقع پیشگیری از این بیماری ها کار دشواری است. اما در صورت آشنایی با علائم بیماری می‌توانید سریع تر نسبت به درمان آن اقدام نمایید. اغلب عفونت ها از طریق هوا و جریان خون و همچنین از طریق وسایل مشترک، حشرات آلوده و یا زخم های باز منتقل می‌شود. در زیر به چند نمونه از رایج ترین بیماری ها در سگ ها اشاره شده است:

– ویروس سگی

این بیماری دو سوم بالای روده کوچک را آلوده می‌کند و در بین سگ ها بسیار مسری می‌باشد. در اغلب موارد هیچگونه علائمی از خود نشان نمی‌دهد و به خودی خود درمان می‌شود، اما در برخی مواقع که سگ دارای عفونت های دیگری است ممکن است مشکل ساز باشد.

علائم: اسهال، استفراغ، کم آبی بدن (معمولاً در سگ های مسن هیچگونه علائمی بروز نمی‌دهد.)

درمان:  مصرف زیاد مایعات و الکترولیت (البته حتماً با دامپزشک هماهنگ شود.)

– دیستمپر

علائم: کاهش اشتها، سرفه، تب بالا، اسهال، استفراغ، قرمزی چشم، تنفس شدید، بی حالی، آبریزش بینی

دلایل بروز: یک بیماری بسیار خطرناک و مسری که از طریق هوا منتقل می‌شود.

پیشگیری: تنها راه پیشگیری واکسینه کردن سگ نسبت به این ویروس است.

درمان: هیچگونه راه درمان شناخته شده ای برای این بیماری وجود ندارد و با توجه به برنامه واکسیناسیون همواره باید نسبت به واکسینه کردن سگ اقدام نمایید. با این حال در صورت مشاهده علائم گفته شده حتماً با دامپزشک تماس گرفته و تا زمانی که از وضعیت سلامت سگ خود اطمینان حاصل نکرده اید، او را قرنطینه کنید.

– هاری

یکی از بیماری های کشنده در سگ هاست که یا باعث پرخاشگری و تغییر رفتار ناگهانی در سگ می‌شود (هاری عصبانی) و یا باعث ضعف و از بین رفتن هماهنگی اندام و در نهایت فلج سگ می‌شود (هاری فلج).

علائم: تشنج، افتادگی فک، زخم در دهان، تب بالا، عدم هماهنگی، فلج، عدم توانایی در بلع، کمرویی یا پرخاشگری، تغییرات مکرر در رفتار

دلایل بروز: گاز گرفتن سگ توسط حیوان دیگر، از طریق زخم و بزاق

پیشگری: واکسینه کردن سگ نسبت به این بیماری

توجه: در صورتی که حیوانتان توسط حیوان دیگری زخمی یا گزیده شد، حتی در صورت واکسینه بودن سگ، با دامپزکش تماس بگیرید.

– پاروویروس

علائم: اسهال خونی، بی حالی، کم اشتهایی، استفراغ مداوم

دلایل بروز: پاروویروس یک ویروس خطرناک و مسری می‌باشد که از طریق مدفوع سگ آلوده، ظروف آب و غذا، لباس و فرش منتقل می‌شود.

پیشگیری: واکسینه کردن سگ در مقابل این ویروس

توجه: در صورت مشاهده علائم این بیماری حتماً با دامپزشک تماس گرفته و سگ خود را قرنطینه کنید.

– هپاتیت

علائم: شکم درد، سرفه، افسردگی، استفراغ، تب بالا، زردی، کم اشتهایی، کم رنگ شدن لثه

دلایل بروز: این بیماری اغلب کبد و کلیه را آلوده می‌کند و از طریق ادرار، مدفوع، خون و بزاق منتقل می‌شود.

پیشگیری: واکسینه کردن سگ طبق برنامه واکسیناسیون

توجه: در صورت مشاهده علائم این بیماری حتماً با دامپزشک خود در این زمینه مشورت کنید و تا زمان اطمینان از سلامتی کامل حیوان خود را قرنطینه کنید.

– لپتوسپیروز

علائم: اسهال، استفراغ، بی حالی، افسردگی، خون در ادرار، تب بالا، کم اشتهایی، درد عضلانی، زردی چشم، پرنوشی و تکرر ادرار

دلایل بروز: لپتوسپیروز یک بیماری باکتریایی می‌باشد که از طریق آب آلوده منتقل می‌شود و معمولاً بر روی کبد و کلیه اثر می‌گذارد. این باکتری اغلب از طریق ادرار موش، خوک و گاو ناشی می‌شود. به همین خاطر امکان ابتلا به این بیماری در مزارع بیشتر است.

پیشگیری: جلوگیری از نوشیدن آب حوضچه، استخر، دریاچه و … توسط سگ، واکسینه کردن سگ

– آنفلوانزا

یک بیماری ویروسی است که بسیار مسری است و به راحتی بین سگ ها منتقل می‌شود.

علائم: تب، سرفه، ترشحات بینی، مشکلات تنفسی، کم اشتهایی، بی حالی، عطسه

توجه: در صورت مشاهده علائم آنفلوانزا سریعاً با دامپزشک تماس بگیرید و نسبت به درمان سریع اقدام کنید، زیرا عدم درمان باعث ایجاد عوارض ثانویه مانند ذات الریه می‌شود.

– پاراآنفلوانزا

علائم: تب، سرفه، ترشحات بینی، کمبود انرژی، کم اشتهایی

دلایل بروز: پاراآنفلوانزا یک ویروس مسری است که بسیار راحت در بین سگ ها منتقل می‌شود. تماس با سگ آلوده و یا استفاده از ظرف غذای آن باعث انتقال این بیماری می‌شود.

پیشگیری: واکسینه کردن سگ در مقابل این بیماری، جدا و تمیز بودن ظرف سگ

درمان: معمولاً دامپزشکان برای درمان این بیماری آنتی بیوتیک تجویز می‌کنند.

– سرفه سگدانی (سرفه کنل)

علائم: سرفه خشک و حساس، ترشحات بینی، کمبود اشتها

دلایل بروز: این بیماری یک بیماری بسیار مسری و عفونی است که از طریق هوا منتقل می‌شود و در مناطقی که سگ‌های انبوهی در کنار هم زندگی می‌کنند، وجود دارد.

پیشگیری: این بیماری معادل سرماخوردگی در انسان ها می‌باشد و بهترین راه مراقبت از حیوان در مقابل سرفه کنل استراحت و خوردن آب و مواد مغذی است. البته واکسن سرفه کنل جزو واکسن های غیر ضروری است که با تجویز دامپزشک می‌توان تزریق کرد.

درمان: اسپری بینی و دارو های تزریقی برای درمان این بیماری موجود می‌باشد اما بدلیل دردناک بودن تزریق برای سگ‌ها معمولاً از اسپری بینی استفاده می‌شود.

توجه: در صورت مشاهده علائم این بیماری به سرعت با دامپزشک تماس بگیرید و نسبت به درمان سریع اقدام کنید، زیرا که این بیماری منجر به بروز عوارض جانبی مانند ذات الریه، تب بالا، بی حالی و در حالت حاد مرگ حیوان می‌شود. همچنین سگ مشکوک به بیماری را از دیگر سگ ها جدا کنید.

– سرطان

سرطان های رایج در سگ ها عبارتند از: لنفوم، ملانوما، پستان، پروستات

علائم: توده یا لکه های غیر معمول در پوست، گوش و چشم

دلایل بروز: با کهولت سن در سگ ها مانند انسان ها امکان ابتلا به سرطان وجود دارد.

درمان: جراحی، شیمی درمان و پرتو درمانی