درباره چسب های پزشکی

چسب پزشکی چیست

چسب های پزشکی یا جراحی (Surgical Tapes or Medical Tapes)، در اصل چسب های حساس به فشار هستند که بصورت نوار چسب موجود می‌باشند و در حالت کلی برای نگه داشتن پانسمان یا باند روی زخم و همچنین نگه داشتن آنژیوکت، کاتتر و دیگر تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرند. اینگونه چسب ها معمولاً از مواد ضد آلرژی تهیه می‌شوند و قدرت چسبندگی بسیار بالایی دارند ولی در عین حال می‌توان بدون آسیب به پوست آنها را جدا کرد.

به دلیل اصطکاک بالای سطح این چسب ها خیلی از ورزشکاران برای ایجاد تماس غیر لغزشی با راکت یا دیگر لوازم ورزشی از این چسب ها استفاده می‌کنند. همچنین به دلیل قدرت استحکام بالای آنها می‌توان برای جلوگیری از آسیب دیدگی در مسابقات ورزشی از اینگونه چسب ها استفاده کرد.

چسب پزشکی جنسی نرم و لطیف دارد با این حال از قدرت بالایی برای محکم نگه داستن زخم برخوردار است. برای ادامه مطالب با هلث طب همراه باشید.

تاریخچه نوار چسب

تاریخچه نوار چسب به سال 1845 بر می‌گردد. در آن زمان دکتر هوراس دی (Horace Day) یک چسب لاستیکی را به همراه نوار های پارچه ای بکار برد و اولین نوار چسب جراحی را اختراع کرد.

در سال 1921 ارل دیکسون (Earle Dickson) با دیدن زخم هایی که بر روی دست همسرش حین آشپزی و کارهای خانه ایجاد می‌شد به فکر راه حل افتاد. در ابتدا او گاز استریل ها را به اندازه های کوچک دراورد و روی چسب چسباند. بعد ها این کار را گسترش داد گرچه اولین بار با شکست روبرو شد ولی بعد از بسته بندی این چسب های کوچک و عرضه ی آن ها در تیم های پیش آهنگی استقبال بالا رفت و اختراع او به موفقیت رسید. در واقع او اولین چسب زخم را اختراع کرد.

در سال 1923 ریچارد درو (Richard Drew) به شرکت 3m واقع در سنت پال، مینه سوتا (St.Paul,Minnesota) پیوست. در آن زمان 3m تنها کاغذ های سنباده با نام تجاری wet/dry sandpaper تولید می‌کرد. ریچارد درو در یکی از فروشگاه های محلی نقاشی بدنه خودرو مشغول به تست کاغذ های سنباده شرکت بود که با مشکل عمده کارکنان فروشگاه مواجه شد. مشکل کارکنان در ایجاد خطوط تقسیم تمیز در رنگ کردن ماشین های چند رنگ بود. به همین دلیل ریچارد درو در سال 1925 اولین نوار چسب پوششی را برای برطرف کردن مشکل کارمندان فروشگاه اختراع کرد. پس از تولید اولین نمونه های چسب، ریچارد درو در حال تست کردن میزان چسبندگی نوار چسب ها بود که یکی از نقاشان بدنه پس از امتحان کردن چسب با حالت عصبی فریاد زد: "این نوار چسب ها را به تولید کنندگان خسیس خود بدهید و بگویید چسب بیشتری به آن اضافه کنند." از آن زمان نام Scotch به معنای خسیس روی این نوار چسب ها ماند و به عنوان برند تولید کننده برای شرکت به ثبت رسید.

نوار چسب های داکت یا پلی اتیلن (Duct tape) نیز در طی دوران جنگ جهانی دوم در سال 1942 توسط شرکت جانسون و جانسون (Johnson & Johnson) اختراع شدند. در آن زمان نیرو ها به یک نوار ضد آب برای آب بندی اسلحه ها و تعمیر آنها نیاز داشتند. اولین نوار های داکت از پارچه های پوشانده شده با پلی اتیلن ساخته شدند.

تاریخچه چسب پزشکی

ابتدایی ترین چسب های پزشکی در اصل پارچه های آغشته به موادی مانند گچ، قیر، صمغ یا دیگر مواد چسبناک بودند که برای نگه داشتن پانسمان روی محل زخم استفاده می‌شدند که به آنها "پانسمان اسپانیایی" نیز می‌گفتند. 

در اوایل قرن سیزدهم میلادی ایتالیایی ها اولین بار نام اسپارادراپو (Sparadrappo) را به چسب های پزشکی اختصاص دادند که در زبان فرانسوی در سال 1314 با نام اسپرادراپو (Speradrapu) و در زبان اسپانیایی در سال 1495 با نام اسپادراپو (espadrapo) شناخته شد.

دلیل نام گذاری های گفته شده معنی لاتین اجزای این کلمه است. جزء اول این کلمه (Spara) در زبان لاتین (رومی) به معنای آماده کردن و جزء دوم (drapu) به معنای پانسمان یا باند می‌باشد.

چسب ها در زمان قدیم به دو صورت تقسیم بندی می شدند:

چسب حیوانی: بر اساس کلوژن مامالیام پدید می آمدند که پروتئین پوست، استخوان و... است.

چسب گیاهی: منشا این چسب از نشاسته و دانه های سیب زمینی، گندم و برنج می باشد.

انواع چسب پزشکی

چسب شیشه ای (Transpore)

چسب های شیشه ای کاملاً بی رنگ و نامرئی هستند و فاقد لاتکس طبیعی می‌باشند. این چسب ها فاقد زینک اکساید بوده و به همین دلیل بی رنگ می‌باشند. در اغلب عمل های جراحی و یا برای پانسمان نقاط مورد دید بدن از این چسب ها استفاده می‌شود.

ویژگی های چسب شیشه ای

• ضد حساسیت
• قیمت مناسب
• بر جای نماندن چسب بر روی پوست بعد از برداشتن آن
• قابل مصرف برای تمام افراد
• فاقد لاتکس طبیعی
• به کار گیری در اهداف مختلف و نگه داشتن انواع پانسمان ها

چسب کاغذی (Micropore)

سطح خارجی این چسب ها از اکسید روی (Zinc Oxide) پوشانده شده و دلیل سفید رنگ بودن این چسب ها نیز همین است. سوراخ های کوچک یا میکروپورها در نوار باعث تنفس (تسریع در بهبودی) می شود و پاره شدن آن نیز آسان است (ایده آل برای شرایط اضطراری). از این چسب ها در جراحی های کیسه صفرا، فتق، آپاندیس، سزارین و ... استفاده می‌شود.

نوار چسب پارچه ای (Durapore)

یکی از متنوع ترین و پرکاربردترین انواع نوار چسب پزشکی، نوار پارچه ای انعطاف پذیر و راحت است. این نوار چسب به بهترین شکل به پوست می چسبد و هنگام برداشتن پس مانده چسبنده ای باقی نمی گذارد. یک نوار چسب پارچه ای بادوام، اغلب برای ایمن سازی آتل استفاده می شود.

چسب حصیری (Retention Tape)

این چسب نیز فاقد مواد آلرژی زاست. بسیار منعطف است و دارای لایه ای به نام آکریلیک می باشد. بنابراین سازگاری بالایی با بدن شخص در حین تحرک دارد. قابلیت نفوذ بالایی در برابر اکسیژن دارد. کاربرد این چسب پزشکی در جراحی و پانسمان می باشد. از بهترین ویژگی که دارد می توان گفت در زمان عکس برداری اشعه ایکس را از خود عبور می دهد و هیچگونه آسیبی به پوست وارد نمی کند.

نوار چسب ضد آب (Water proof tape)

به طور خاص برای استفاده در آب طراحی شده است، نوار چسب ضد آب محدودیت هایی دارد. نوار زمانی چسبندگی قابل قبول را دارد که به پوست خشک بچسبد و سطحی که قصد چسب زدن به آن را داریم خیس نباشد. بیشتر نوارهای ضدآب بسیار انعطاف پذیر و قابل انعطاف هستند، متناسب با بدن هستند و به سطوح خمیده (بین انگشتان دست و پا، روی مفاصل و غیره) می چسبند.

چسب ضدحساسیت

چسب های پزشکی در گاهی موارد باعث حساسیت پوستی می شوند. این حساسیت بخاطر وجود مواد شیمیایی در چسب است که در تماس با پوست از خود واکنش نشان می دهد. به علت برند های متفاوتی که موجود است، ممکن است یکی از آن ها آلرژی ایجاد کند و دیگری نه. به همین خاطر می توانید از چسب هایی که آلرژی پایینی از خود بروز می دهند و در مصرف های خانگی نیز کاربرد دارند استفاده نمایید. از ویژگی های این چسب می توان از این موارد نام برد: دارای قیمتی مناسب، ضد حساسیت، عدم وجود لاتکس طبیعی، در نگهداشتن انواع پانسمان ها نقش به سزایی دارد.

چسب لکوپلاست

این چسب از جنس اکسید روی می‌باشد که هم رنگ با پوست است و بیشتر در ایمن بودن پانسمان کارایی دارد. از مهم ترین کاربرد این چسب می توان به ثابت نگهداشتن پانسمان و بانداژ اشاره کرد. اغلب ورزشکاران نیز از این چسب جهت جلوگیری از آسیب های ورزشی استفاده می‌کنند. ویژگی های چسب پزشکی لکوپلاست به شرح زیر است: 1. منعطف بودن 2. محکم بودن 3. ضد آب 4. بافتی کشش برای سازگاری با بدن 5. دارای لاتکس 6. چسبندگی بالا و سریع

طرز استفاده آن به این صورت است که در ابتدا پوست خود را تمیز و خشک نمایید و بعد به اندازه ای که نیاز است برش دهید و در محل زخم بچسبانید. توجه داشته باشید نگهداری این چسب شرایطی دارد. آن را دور از نور نگهداری نمایید و در دمای بین ۵- تا ۳۰ درجه سانتی گراد قرار دهید.

چسب آنژیوکت

برای محکم و ثابت نگهداشتن انواع تزریقات از چسب آنژیوکت استفاده می شود. ویژگی های قابل ذکر در این چسب (نفوذ پذیری بالا، استریل، ضد حساسیت، برای استفاده ( آنژیوکت،سوند،کاتتر )، وجود پد مرکزی)

چسب تزریق

بعد از هر عمل خونگیری از چسب تزریق یا خونگیری استفاده می شود. این چسب در آزمایشگاه ها بیشترین کاربرد را دارد. بعد از مطمئن شدن از بند آمدن خون می توانید از این چسب استفاده نمایید. ویژگی های چسب پزشکی خونگیری به شرح ذیل است :

• مناسب برای تمامی افراد
• ضد حساسیت
• دارای جنسی با کیفیت
• کمک به بهبود سریع زخم (به دلیل داشتن تعدادی منافذ برای تنفس پوست)
• فاقد مواد آلرژی زا

چسب زخم

چسب زخم در اصل پانسمان بسیار کوچکی است که برای تسریع بهبود قسمت هایی از بدن که نیازی به پانسمان بزرگ ندارند استفاده می‌شود. چسب های زخم علاوه بر نزدیک نمودن قسمت های صدمه دیده به هم از ورود باکتری ها، ایجاد کثیفی در محل زخم، ایجاد ساییدگی و صدمه دوباره زخم جلوگیری می‌کنند.

چسب برای صنعت تجهیزات پزشکی

کاربردهای چسب های پزشکی بسیار متفاوت است ، اما به طور معمول از چسب های پزشکی به دو منظور استفاده می‌شود:

1- جهت نگه داشتن قطعات فلزی و پلاستیکی

2- جهت بهبود زخم های ایجاد شده در بدن

بنابراین چسب های پزشکی باید قابلیت اتصال به پلاستیک و انواع فلزات را داشته باشند و همچنین از ترکیباتی ساخته شده باشند که با پوست بدن انسان سازگار است.

خصوصیات چسب پزشکی

• چسبندگی چسب های پزشکی باید در حد مناسب باشد.
• هر چسبی با هر نوع مشخصات و برندی باید طی مراحل مشخصی استریل شده باشد.
• به لحاظ چسبندگی باید بتواند زخم را به هم متصل کند.

اقدامات اورژانسی در صورت وجود آلرژی

اول از همه خاطر نشان کنید برای استفاده از چسب پزشکی سطح زخم تمیز باشد. استفاده از چسب ها به میزان بریدگی و سطحی و عمقی بودن آن بستگی دارد. پس قبل از انجام هر عملی خونسردی خود را حفظ کنید تا بتوانید بهترین راه حل را انتخاب نمایید. هلث طب بهترین هارا برای شما در نظر دارد.

حین وجود آلرژی اقدامات زیر را انجام دهید:

• سعی کنید سریعا چسب را از روی پوست بردارید.
• دیگر از چسبی که باعث آلرژی شده استفاده نکنید.
• گاهی اوقات بعضی از عوامل مانند آب و هوا باعث شدت در آلرژی می شوند پس سریعا به پزشک مراجعه نمایید.
• برای خوب شدن زخم بانداژ را جایگزین چسب پزشکی کنید.
• علائم حساسیت بعد از زمانی بطور خوکار از بین می روند. چنانچه وجود علائم طولانی شد به پزشک مراجعه کنید.
• اگر آلرژی شما از نوع حساسیت درماتیت باشد بر اثر عوامل آب و هوایی، تغذیه می باشد. سعی کنید نسبت به تغذیه خود دقت کنید.

حساسیت زا بودن برخی از چسب های پزشکی

حساسیت به طور کلی به واکنشی گفته می شود که حین استفاده از چیزی در بدن یا خارج از آن رخ می دهد. وجود آلرژی در چسب یک نوع مشکل معمولا نادر است که گاهی پیش می آید. چسب های پزشکی بسیاری در بازار عرضه می شوند که استفاده از نوع و برند آن ها یک انتخاب سلیقه ای است. چسب های پلاستیکی در زمان شستشو خیس نمی شوند و از دوام بالایی برخوردارند. در مقابل چسب های پارچه ای در حین شستشو خیس می شوند و برای زخم مضر می باشد. از بهترین چسب های پزشکی چسبی است که لایه ی زیرین آن که روی پوست قرار می گیرد جنسی پارچه ای باشد. و لایه ی بیرونی آن نایلونی تا هنگام شستشو به دو طرف آسیبی نرسد. باید توجه داشته باشید که استفاده از چسب های گیاهی باعث بهبود سریعتر زخم شما نمی شوند بلکه زخم باید روند طبیعی خود را تا زمان بهبود طی کند. پس در هنگام کار کردن اگر آسیبی دیدید به این نکته توجه کنید که از چه چسبی استفاده می کنید و به آن آلرژی نداشته باشید.

مشخصات انواع چسب های پزشکی

چسب آنژیوکت

ابعاد محصول

• 6cm x 8cm
• 3.8cm x 3.8cm
• 10cm x 10cm
• 10cm x 15cm
• 10cm x 20cm
• 10cm x 25cm
• 10cm x 30cm

نحوه بسته بندی

• 1عدد در بسته بندی تکی، 50 عدد در بسته میانی
• 1200 عدد سایزهای 10cm x 10cm و 10cm x 15cm در کارتن
• 1200 عدد سایزهای 10cm x 20cm و 10cm x 25cm در کارتن
• 600 عدد سایز 10cm x 30cm در کارتن

چسب لکوپلاست

ابعاد محصول

• 2.5cm x 5m
• 5cm x 5m

نحوه بسته بندی

برای سایز 2.5cm x 5m

• 12 عدد در بسته
• 360 عدد در کارتن

برای سایز 5cm x 5m

• 6 عدد در بسته
• 180 عدد در کارتن

چسب پانسمان معمولی

ابعاد محصول

• 6cm x 8cm
• 3.8cm x 3.8cm
• 10cm x 10cm
• 10cm x 15cm
• 10cm x 20cm
• 10cm x 25cm
• 10cm x 30cm

نحوه دسته بندی

• 1عدد در بسته بندی تکی، 50 عدد در بسته میانی
• 1200 عدد سایزهای 10cm x 10cm و 10cm x 15cm در کارتن
• 1200 عدد سایزهای 10cm x 20cm و 10cm x 25cm در کارتن
• 600 عدد سایز 10cm x 30cm در کارتن

چسب حصیری

ابعاد محصول

• 10m x 5cm
• 10m x 10cm
• 10m x 15cm
• 10m x 20cm

نحوه بسته بندی

• 1 رول در بسته میانی
• 80 رول سایز 10m x 5cm در کارتن
• 80 رول سایز 10m x 10cm در کارتن
• 60 رول سایز 10m x 15cm در کارتن
• 40 رول سایز 10m x 20cm در کارتن

چسب ضد حساسیت (کاغذی یا شیشه ای)

ابعاد محصول

• 2.5cm x 9m
• 1.25cm x 9m

نحوه بسته بندی

• 12 رول سایز 2.5cm x 9m در بسته میانی ، 360 رول در کارتن.
• 24 رول سایز 1.25cm x 9m در بسته میانی ، 720 رول در کارتن.

پانسمان شفاف

ابعاد محصول

• 6cm x 8cm
• 3.8cm x 3.8cm
• 10cm x 10cm
• 10cm x 15cm
• 10cm x 20cm
• 10cm x 25cm
• 10cm x 30cm

نحوه بسته بندی

• 1عدد در بسته بندی تکی، 50 عدد در بسته میانی ،
• 600 عدد سایز 10cm x 30cm در کارتن
• 900 عدد سایزهای 10cm x 25cm و 10cm x 20cm در کارتن
• 1200 عدد سایزهای 10cm x 10cm و 10cm x 15cm در کارتن

کلام آخر

چسب های پزشکی بخشی جدایی ناپذیر از ارائه مراقبت های بهداشتی هستند و تقریباً در هر تخصص پزشکی در تمام بخش های مراقبت از آن استفاده می شوند. چسب های پزشکی اجزای مختلفی از محصولات، از جمله نوارها، پانسمان ها و غیره را در بر می گیرند. آنها محافظت و بهبود پوست را تسهیل می کنند. امیدواریم بعد از مطالعه این مطالب توانسته باشید اطلاعات مفیدی را در این زمینه کسب نمایید.